Onderzoek toegankelijkheid CJIB Digitaal loket versie 1.1
Inleiding
Openbare voorzieningen moeten bruikbaar en toegankelijk zijn voor alle burgers. Net zoals een gebouw rolstoeltoegankelijk moet zijn, moet een website of mobiele app ook bediend kunnen worden door mensen met een beperking. Dit kunnen bijvoorbeeld visuele, auditieve of motorische beperkingen zijn. Denk aan slechtzienden, doven en slechthorenden en mensen die hun handen niet of in beperkte mate kunnen gebruiken. Ook cognitieve factoren spelen een rol: is de content voor iedereen te begrijpen?
Nederlandse overheidsorganisaties moeten voldoen aan de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) versie 2.1, onder de Europese standaard voor overheidswebsites EN 301 549. Deze criteria variëren van technisch functionele eisen zoals een goede werking met het toetsenbord tot aan meer inhoudelijke eisen zoals duidelijke foutmeldingen en een heldere navigatiestructuur.
Dit onderzoek is handmatig uitgevoerd volgens de WCAG-EM evaluatiemethode met ondersteuning van automatische test tools. De pagina’s uit de sample zijn onderzocht op alle 50 criteria onder WCAG 2.1 A en AA. Wanneer aan een criterium niet wordt voldaan, wordt hiervan minimaal één voorbeeld gegeven. Deze bevindingen kunnen op meer plekken voorkomen en moeten daarom structureel worden aangepakt.
De WCAG criteria zijn ingedeeld volgens vier principes, welke ook de leidraad vormen voor dit rapport: Waarneembaar, Bedienbaar, Begrijpelijk en Robuust. Gedetailleerde informatie over deze criteria is te vinden op de website van het W3C (Nederlandse vertaling).
Over deze evaluatie
- Rapport auteur
- Janita Top
- Evaluatie opdrachtgever
- CJIB
- Evaluatiedatum
- 27 januari 2025
Managementsamenvatting
Dit onderzoek is een hertoetsing van het onderzoek van 7 november 2023. Uit dit onderzoek blijkt dat wordt voldaan aan 39 van de 50 criteria voor toegankelijkheid. Veel onderdelen van de site zijn dus al goed toegankelijk, maar er zijn nog verbeteringen mogelijk.
Positief is bijvoorbeeld dat de website goed werkt op mobiel, dat er geen zintuiglijke eigenschappen worden gebruikt om betekenis over te brengen en dat de webpagina’s goede titels hebben.
Verbeteringen zijn echter nog mogelijk op diverse punten, zoals:
- Onjuiste of missende alt-teksten bij afbeeldingen
- Missende of incorrect verbonden labels bij invoervelden
- Niet alle functionaliteit werkt met het toetsenbord
Scope van de evaluatie
- Website naam
- CJIB Digitaal loket versie 1.1
- Scope van de website
- Alle pagina's op https://digitaalloket-acc.cjib.nl/
- WCAG Versie
- 2.1
- Conformiteitsdoel
- AA
- Basisniveau van toegankelijkheid-ondersteuning
- Gangbare webbrowsers en hulpapparatuur.
- Verdere onderzoeksvereisten
Uitgebreide toetsresultaten
Samenvatting
Gerapporteerd over 50 van 50 WCAG 2.1 AA Success Criteria.
- 27 Voldoende
- 11 Onvoldoende
- 12 Niet van toepassing
- 0 Niet getoetst
Alle resultaten
1 Waarneembaar
1.1 Tekstalternatieven
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
1.1.1: Niet-tekstuele content | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende Betaalafspraak (incl proces betalen via iDEAL)Uitkomst: Onvoldoende Actueel - detailinformatie verkeersboete met fotoUitkomst: Onvoldoende Betaling inplannenUitkomst: Onvoldoende | Hele sampleBevindingen: Bovenaan de site staat een logo met de tekst ‘Centraal Justitieel Incassobureau Ministerie van Justitie en Veiligheid’. Deze afbeelding heeft geen alternatieve tekst. Voor een svg afbeelding kan dit worden gedaan door middel van het toevoegen van een ‘role=”img” en een title element (alleen een title element wordt niet goed ondersteund in alle screenreaders, in combinatie met een expliciete rol gaat dit wel goed). Hertoetsing: er is nu een image-element gebruikt met een lege alt-tekst. Dit is echter geen decoratieve afbeelding. Zet de volledige zichtbare tekst van het logo in het alt-attribuut. (Het title-attribuut wordt slecht ondersteund door hulpsoftware en is daarom geen goede oplossing. Het aria-description-attribuut is nog niet standaard ondersteund en is ook niet bedoeld voor deze situatie.) Betaalafspraak (incl proces betalen via iDEAL)Na betalen via iDEAL kom je in een pagina met betaalopties. Bovenaan staat een logo met de tekst ‘Centraal Justitieel Incassobureau Ministerie van Justitie en Veiligheid’. Deze afbeelding heeft geen alternatieve tekst. De afbeelding is geplaatst als achtergrondafbeelding. Beter is het deze als img of svg in de HTML te zetten met een bijbehorend alt-attribuut of title-element. Hertoetsing: het logo is nu in een image-element gezet, maar er zijn nog twee problemen: ten eerste wordt de afbeelding verborgen voor screenreaders via het attribuut ‘aria-hidden’, en ten tweede is de alt-tekst niet correct, want deze luidt ‘Logo van CJIB Regeling’, en dit is niet wat er te zien is op de afbeelding. Haal het 'aria-hidden'-attribuut weg en zet de volledige zichtbare tekst in het alt-attribuut. Actueel - detailinformatie verkeersboete met fotoDe grote foto bevat teksten met extra gegevens zoals de snelheid en locatie. Hiervan is geen alternatieve tekst beschikbaar. Zet deze gegevens bijvoorbeeld ook in een tabel onder de foto. Hertoetsing: er staat nu role=”presentation” op de afbeelding, waardoor de afbeelding wordt verborgen voor hulpsoftware . Haal deze rol weg. Betaling inplannenBoven de keuze van de bank staat een iDEAL logo. Hiervoor is geen alternatieve tekst. De afbeelding is geplaatst met CSS. Beter is het deze als img of svg in de HTML te zetten met een bijbehorend alt-attribuut of title-element. Hertoetsing: de afbeelding staat nu in een image-element met goede alt-tekst. De afbeelding wordt echter verborgen voor hulpsoftware via het attribuut role=”presentation”. Haal dit attribuut weg. |
1.2 Op tijd gebaseerde media
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
1.2.1: Louter-geluid en louter-videobeeld (vooraf opgenomen) | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing | |
1.2.2: Ondertitels voor doven en slechthorenden (vooraf opgenomen) | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing | |
1.2.3: Audiodescriptie of media-alternatief (vooraf opgenomen) | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing | |
1.2.4: Ondertitels voor doven en slechthorenden (live) | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing | |
1.2.5: Audiodescriptie (vooraf opgenomen) | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing |
1.3 Aanpasbaar
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
1.3.1: Info en relaties | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende Overzicht/startpaginaUitkomst: Onvoldoende Onderzoek bestuurder (proces meerdere stappen, meerdere variaties)Uitkomst: Onvoldoende Betaling inplannenUitkomst: Onvoldoende PDF Getuigschrift (via beschikking)Uitkomst: Onvoldoende | Overzicht/startpaginaWanneer er een betaling ingepland staat, staan er 2 kalendericoontjes op de pagina, welke niet worden doorgegeven aan hulpsoftware. Deze staan als content property in de CSS. Het gaat om de zin ‘Bedragen met een zijn betalingen die u hebt ingepland.’ en het icoon in de eerste kolom van de tabel onder Actueel. Zorg voor goede alternatieve teksten voor deze icoontjes. Dit kan door ze als img-element of svg-element te plaatsen in de pagina en daarbij een duidelijke alt-tekst of title tekst toe te voegen. Voeg bij een svg-element ook role=’img’ toe, omdat dit hierdoor beter wordt ondersteund door screenreaders. Dit probleem doet zich ook voor bij het informatie (‘i’) icoontje in de tabel onder Actueel, die gebruikt wordt voor de popover. Deze is ook niet beschikbaar voor hulpsoftware. Hertoetsing: de afbeeldingen van de kalender staan nu in een image-element met goede alt-tekst. De afbeelding wordt echter verborgen voor hulpsoftware via het attribuut role=”presentation”. Haal dit attribuut weg. Dit geldt ook voor de waarschuwing iconen. Deze hebben daarnaast ook een verschillende alt-teksten (boven en in de tabel), wat verwarrend kan zijn als verwijzing. Zorg dat deze alternatieve teksten consistent zijn. Onderzoek bestuurder (proces meerdere stappen, meerdere variaties)In de eerste stap staat een vraag ‘Hebt u hulp van een raadsman of advocaat?’. Daarachter (onder de opmerking) staan 2 radiobuttons. Deze zijn niet gegroepeerd en hebben geen groepslabel. Dit kan worden opgelost door gebruik te maken van een fieldset en legend waarbij de vraag in het legend element staat. Ook kan gebruik worden gemaakt van role="radiogroup" aria-labelledby waarbij de laatste verwijst naar de vraag/kop. Dit issue komt bij meerdere stappen voor. Hertoetsing: in de eerste stap staat nu een fieldset, maar de legend is nog leeg. In de tweede stap zijn de radiobuttons nog niet gegroepeerd. Hertoetsing: in stap 4 staat visueel een tabel met rijkoppen (Omschrijving, Wanneer, Waar). Deze kopjes zijn opgemaakt met het strong-element. Dit element is hier niet voor bedoeld. Beter is het om een tabel te gebruiken met th- en td-cellen, of een definition list met dt-en dd-elementen. Dit komt op meerdere plekken in de site voor. Betaling inplannenHet invoerveld voor de datum van de betaling heeft geen correct geassocieerd label. Het label dat ervoor staat verwijst naar het id ‘datum-selectie’, maar het invoerveld heeft als id ‘datumBetaling’. Wanneer labels niet goed gekoppeld zijn, is het voor gebruikers van hulpsoftware niet duidelijk welk veld waarvoor bedoeld is. Deze bevinding komt ook voor op de pagina Boete zoeken bij het datumveld. PDF Getuigschrift (via beschikking)Het document heeft een codelaag, maar een paar onderdelen ontbreken, namelijk het logo van de rijksoverheid (dit moet een afbeelding zijn met een alternatieve tekst), en de titels ‘Getuigschrift Buitengewoon Opsporingsambtenaar’ en ‘BOA’. Maak hier kopelementen van of eventueel afbeeldingen met een alternatieve tekst. Hertoetsing: het getuigschrift heeft nu geen codelaag meer en er is daardoor is voor hulpsoftware zoals screenreaders geen informatie beschikbaar om de PDF te interpreteren. Deze codelaag wordt aangemaakt in het bronbestand (bijvoorbeeld Word of Indesign) en moet van daaruit goed worden geëxporteerd. Wanneer de codelaag aanwezig is en aan de richtlijnen voldoet, kan hulpsoftware de inhoud juist weergeven voor de gebruiker, zoals ook bij goed opgebouwde HTML-pagina's het geval is. |
1.3.2: Betekenisvolle volgorde | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
1.3.3: Zintuiglijke eigenschappen | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
1.3.4: Weergavestand | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
1.3.5: Identificeer het doel van de input | Hele sampleUitkomst: Voldoende |
1.4 Onderscheidbaar
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
1.4.1: Gebruik van kleur | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
1.4.2: Geluidsbediening | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing | |
1.4.3: Contrast (minimum) | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
1.4.4: Herschalen van tekst | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
1.4.5: Afbeeldingen van tekst | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
1.4.10: Reflow | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
1.4.11: Contrast van niet-tekstuele content | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
1.4.12: Tekstafstand | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
1.4.13: Content bij hover of focus | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing |
2 Bedienbaar
2.1 Toetsenbordtoegankelijk
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
2.1.1: Toetsenbord | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende Overzicht/startpaginaUitkomst: Onvoldoende Actueel - detailinformatie verkeersboete met fotoUitkomst: Onvoldoende | Overzicht/startpaginaHertoetsing: in de tabellen kun je met de muis op de rijen klikken om naar de detailinformatie te gaan. Met het toetsenbord werkt dit niet. Actueel - detailinformatie verkeersboete met fotoBij het bekijken van de foto verschijnt er een knop om in te zoomen. Deze werkt niet met het toetsenbord. Zie ook 4.1.2. |
2.1.2: Geen toetsenbordval | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
2.1.4: Enkel teken sneltoetsen | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing |
2.2 Genoeg tijd
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
2.2.1: Timing aanpasbaar | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende | Hele sampleBevindingen: Er wordt automatisch uitgelogd zonder waarschuwing. Voor gebruikers die meer tijd nodig hebben, kan dit erg lastig zijn. Aan dit criterium kan op verschillende manieren worden voldaan, bijvoorbeeld als volgt: Geef de gebruiker de optie om de inlogtijd te verlengen. De gebruiker moet hier minimaal 20 seconden de tijd voor krijgen en dit moet op een simpele manier uit te voeren zijn, bijvoorbeeld met een ‘verleng’-knop (dat uiteraard ook werkt via het toetsenbord met de enter knop of de spatiebalk), en dit moet ten minste 10 keer verlengd kunnen worden. (NB: Dit is ook getest op productie, en daar was ook geen waarschuwing.) |
2.2.2: Pauzeren, stoppen, verbergen | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing |
2.3 Toevallen en fysieke reacties
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
2.3.1: Drie flitsen of beneden drempelwaarde | Hele sampleUitkomst: Voldoende |
2.4 Navigeerbaar
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
2.4.1: Blokken omzeilen | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
2.4.2: Paginatitel | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende PDF Getuigschrift (via beschikking)Uitkomst: Onvoldoende | PDF Getuigschrift (via beschikking)Het PDF-bestand heeft geen titel. Voor gebruikers van hulpsoftware is het voor de navigatie tussen documenten/webpagina’s belangrijk dat de titel duidelijk maakt waar ze zijn. Wanneer een pdf geen titel heeft wordt de bestandsnaam getoond, deze is niet altijd even duidelijk. Pas de titel aan in de Documenteigenschappen in Adobe PDF. |
2.4.3: Focus volgorde | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
2.4.4: Linkdoel (in context) | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
2.4.5: Meerdere manieren | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
2.4.6: Koppen en labels | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende Overzicht/startpaginaUitkomst: Onvoldoende | Hele sampleBevindingen: Hertoetsing: De knop voor het menu heeft als naam (via het aria-label) ‘Toggle navigation’. Dit is mogelijk niet voor alle gebruikers duidelijk. Geef de knop een Nederlandse naam. Overzicht/startpaginaBinnen de paginatielinks onder ‘Onderzoek bestuurder’ en ‘Actueel’ hebben de actieve links een label (en zichtbare teksten) in het Engels, zoals ‘Page 2 of 2 Pages’. Dit is mogelijk niet voor alle gebruikers duidelijk. Aangezien de pagina in het Nederlands is, is het beter hier Nederlandstalige teksten van te maken. Hertoetsing: De aria-labels zoals ‘Next’ overschrijven de Nederlandse teksten. Het is beter de aria-labels te verwijderen. |
2.4.7: Focus zichtbaar | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende Betaalafspraak (incl proces betalen via iDEAL)Uitkomst: Onvoldoende | Betaalafspraak (incl proces betalen via iDEAL)Hertoetsing: Na betalen via iDEAL kom je in een pagina met betaalopties. Bovenaan de pagina staat een knop met ‘Ga terug’. De focus op deze knop is niet zichtbaar, doordat de outline op 0 is gezet. Hierdoor zie je niet de (blauwe) focusrand zoals op de andere interactieve onderdelen. |
2.5 Input Modaliteiten
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
2.5.1: Aanwijzergebaren | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing | |
2.5.2: Aanwijzerannulering | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
2.5.3: Label in naam | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
2.5.4: Bewegingsactivering | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing |
3 Begrijpelijk
3.1 Leesbaar
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
3.1.1: Taal van de pagina | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende PDF Getuigschrift (via beschikking)Uitkomst: Onvoldoende | Hele sampleBevindingen: De pagina’s staan ingesteld op Engels (html lang=”en”), maar de content is Nederlands. Hierdoor lezen screenreaders de content mogelijk niet in de juiste taal voor. Stel de pagina’s in op Nederlands. Hertoetsing: er staat nu helemaal geen taal ingesteld. PDF Getuigschrift (via beschikking)Het document heeft als taal Engels ingesteld, maar de inhoud is Nederlands. Zet het document in de juiste taal zodat het goed voorgelezen kan worden. Hertoetsing: het document heeft nu geen taal ingesteld. |
3.1.2: Taal van onderdelen | Hele sampleUitkomst: Niet van toepassing |
3.2 Voorspelbaar
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
3.2.1: Bij focus | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
3.2.2: Bij input | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
3.2.3: Consistente navigatie | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
3.2.4: Consistente identificatie | Hele sampleUitkomst: Voldoende |
3.3 Assistentie bij invoer
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
3.3.1: Foutidentificatie | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende Onderzoek bestuurder (proces meerdere stappen, meerdere variaties)Uitkomst: Onvoldoende | Onderzoek bestuurder (proces meerdere stappen, meerdere variaties)Wanneer het telefoonnummer niet is ingevuld en je kunt niet verder in het proces, wordt er geen melding gegeven dat er een fout is opgetreden en welke fout dat is. Er staat enkel ‘verplicht’ onder het veld van telefoonnummer, maar bezoekers die deze verandering niet kunnen zien, weten nu mogelijk niet wat er aan de hand is (bovendien is dit een algemene instructie die er ook voor het verzenden al staat). Zet bovenaan de pagina een duidelijke foutmelding met verwijzing naar het veld dat gecorrigeerd moet worden. Dit probleem komt ook voor bij het zoeken naar een boete. Hier komt alleen ‘verplicht’ bij te staan als er een veld niet is ingevuld. Hertoetsing: er staat nu een icoon met een kruis bij wijze van foutmelding, maar er is geen tekstuele melding (het icoon heeft ook geen tekstalternatief). Bovendien is dit een statusbericht: de pagina wordt niet opnieuw geladen en de focus gaat er niet automatisch naar toe. Hierdoor weten screenreadergebruikers niet dat deze melding er is gekomen en is het onduidelijk waarom de ‘verder’ knop niet werkt. Zie ook 4.1.3. |
3.3.2: Labels of instructies | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
3.3.3: Foutsuggestie | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
3.3.4: Foutpreventie (wettelijk, financieel, gegevens | Hele sampleUitkomst: Voldoende |
4 Robuust
4.1 Compatibel
Success Criterium | Uitkomst | Bevindingen |
---|---|---|
4.1.1: Parsen | Hele sampleUitkomst: Voldoende | |
4.1.2: Naam, rol, waarde | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende Actueel - detailinformatie verkeersboete met fotoUitkomst: Onvoldoende | Actueel - detailinformatie verkeersboete met fotoBij het bekijken van de foto verschijnt er een knop om in te zoomen. Deze heeft geen correcte rol en naam. Dit is een div-element. Maak hier bij voorkeur een button element van met een goede beschrijving. |
4.1.3: Statusberichten | Hele sampleUitkomst: Onvoldoende Onderzoek bestuurder (proces meerdere stappen, meerdere variaties)Uitkomst: Onvoldoende | Onderzoek bestuurder (proces meerdere stappen, meerdere variaties)Wanneer in de eerste stap de knop ‘verder’ geactiveerd wordt zonder dat er een keuze is gemaakt, komt er een foutmelding in beeld. Deze melding wordt niet programmatisch doorgegeven aan hulpsoftware. Dit kan worden gedaan via een role=“status” of het gebruik van live regions. Dit issue komt bij meerdere stappen voor. |
Sample
- Overzicht/startpagina - https://digitaalloket-acc.cjib.nl/cjib/dloket/overzicht
- Onderzoek bestuurder (proces meerdere stappen, meerdere variaties) - https://digitaalloket-acc.cjib.nl/cjib/dloket/onderzoek-bestuurder
- Betaalafspraak (incl proces betalen via iDEAL) - https://digitaalloket-acc.cjib.nl/cjib/dloket/betaalafspraak
- Actueel - detailinformatie verkeersboete met foto - h
- In beroep gaan tegen boete - https://digitaalloket-acc.cjib.nl/cjib/dloket/beschikking/beroep
- Betaling inplannen - https://digitaalloket-acc.cjib.nl/cjib/dloket/betalen/beschikking/inplannen
- Betalen in delen (meerdere opties) - https://digitaalloket-acc.cjib.nl/cjib/dloket/aanvragen-regeling
- Boete zoeken - https://digitaalloket-acc.cjib.nl/cjib/dloket/zoeken
- PDF Getuigschrift (via beschikking) - https://digitaalloket-acc.cjib.nl/cjib/dloket/api/dgl/service/documenten/wob/Getuigschrift/An-POH-2F_pPqL8I4jnrkgLL8QvDRpQxAreYZRjobvg6nRaRiJ2R1D4YLGyAbf9Q
- Betalingsregeling aanvragen (nieuw in hertoetsing) - https://digitaalloket-acc.cjib.nl/cjib/dloket/betalingsregeling/aanvragen
Technologie
HTML,CSS,WAI-ARIA,JavaScript,SVG,PDF
Onderbouwing van de evaluatie
Gebruikte systemen tijdens het onderzoek:
- Chrome 119 en Safari 17.1 met Voiceover op Mac 13.6.1
- Edge 119 op Windows 10
- Chrome 118 op Android 13
- Adobe Acrobat Pro DC 2023.006.20360 op Mac 13.6.1